चीनकाे शिन्जियाङमा उइगर मुस्लिमहरूकाे अवस्था दर्दनाक

काठमाडाैं । २० वर्षीया उइघुर विद्यार्थी नेफिसे ओघुजले आफ्ना काकालाई अवैध रूपमा थुनामा राखेको बारेमा बयान दिनु आफ्नो कर्तव्य भएको बताएकी छन्। उनले पश्चिमी चीनमा उइगरहरूको कथित नरसंहारको बारेमा पनि बताइन्।

नेफिसे ओघुजले उइघुर, अङ्ग्रेजी, मन्डारिन र टर्कीले चार भाषामा बयान दिएकी थिइन् र ट्वीटर र फेसबुकलगायत सामाजिक सञ्जालमा सेयर गरिन् र कसरी उरुम्कीमा प्रहरीले उनका काका ३३ वर्षीय अलीम अब्दुकेरिमलाई अगस्टमा उनको घरबाट पक्राउ गरेको कुरा बताएकी छिन्।

रेडियो फ्री एशियासँग कुरा गर्दै नेफिसे ओघुजले भनिन्, ‘म नरसंहारको सामना गरिरहेका आफ्ना जनताको पीडा सहन नसक्ने हुँदा मैले यो भिडियो गवाही साझा गर्ने साहस गरें।’

उनले थपिन्, ‘मैले मेरो काका र लाखौं उइगुरहरूको यातना शिविरमा रहेको भाग्यलाई स्वीकार गर्न सकिन र मलाई मेरो भतिजाको लागि डरलाग्दो महसुस भयो, जसले आफ्नो बुबालाई जन्मेपछि एकपटक पनि नदेखेको थियो।’

ओघुजले टर्कीले उइघुरहरूको पीडामा ध्यान दिने आशा व्यक्त गर्दै टर्की भाषामा बयान दिएको बताइन्। उनले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले ध्यान दिने आशा राख्दै अंग्रेजीमा गवाही दिएकी थिइन् । चीन सरकारलाई आफ्नो माग सुन्न बाध्य पार्ने प्रयासमा आफूले चिनियाँ भाषामा गवाही पेश गरेको उनले बताइन्।

समाचार रिपोर्टका अनुसार अलीम अब्दुकेरिमको परिवारलाई दुई वर्षदेखि उनको ठेगानाबारे जानकारी थिएन। पछि, ओघुजले आफूलाई लगिएको दुई वर्षपछि सिनजियाङको चिनियाँ भाषामा कुएर्ले भनेर चिनिने कोरलाको जेलमा रहेको जानकारी पाए।

बहुभाषिक भिडियोमा ओघुजले भनेकी छन्, ‘मेरो निर्दोष काका विगत छ वर्षदेखि जेलमा छन्।’ उनले आफ्नो काकालाई तुरुन्त रिहा गर्न चिनियाँ सरकारलाई आग्रह गरिन्। भिडियोहरूले उइघुरहरूको ध्यान खिचेको छ र सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्महरूमा प्रतिक्रियाहरू आएको छ।

इस्तानबुलबाट टेलिफोनमा रेडियो फ्री एशियासँग कुरा गर्दै उनले भनिन्, ‘उहाँको बारेमा कुनै जानकारी पाउन नसक्दा यो अन्याय सहन सकिन। ओघुज र उनको परिवार २०१५ देखि टर्कीमा बस्दै आएका छन्।’

चिनियाँ प्रहरीले अब्दुकेरिमलाई विवाह गरेको लगत्तै २०१७ मा सुरु भएको उइघुरहरू विरुद्ध ठूलो क्र्याकडाउनको बीचमा हिरासतमा लिएको थियो। क्र्याकडाउनको क्रममा अधिकारीहरूले व्यापारी, लेखक, कलाकार, खेलाडी र मुस्लिम पादरी सदस्यहरू जस्ता सामान्य र प्रमुख उइघुरहरूलाई ‘पुनः शिक्षा’ शिविरकाे नाममा हिरासतमा राखेका थिए।

अब्दुकेरिम कम्प्युटर इन्जिनियर हुनुहुन्थ्यो र हलिस फरेन ट्रेड लिमिटेड नामक पारिवारिक कम्पनीमा कम्प्युटर र इन्टरनेट सम्बन्धी व्यवसायको व्यवस्थापन गर्दै आएका थिए। ओघुजले सिनजियाङका आफन्तहरू र चिनियाँ सामाजिक सञ्जाल स्रोतहरूबाट आफ्नो बारेमा जानकारी खोज्ने प्रयास गरेको बताइन्।

‘चीन सरकारले उनलाई किन गिरफ्तार गर्यो भन्ने हामीलाई थाहा छैन”, उनले भनिन्, “उनी कहिल्यै विदेश गएका थिएनन्। मलाई लाग्छ चिनियाँ अधिकारीहरूले उनलाई उइघुर र मुस्लिम भएको कारण पक्राउ गरे।’

अलीम अब्दुकेरिमलाई पक्राउ गरेपछि परिवारले व्यापार बन्द गरेको समाचारमा उल्लेख छ। उनको अपराध र उनको सजायको लम्बाइ अज्ञात छ, तथापि, ओघुजले थाहा पाए कि उनी कोरलाको जेलमा राखिएको छ जुन सिनजियाङ निर्माण र उत्पादन कम्पनीको संरक्षणमा सञ्चालन हुन्छ।

चीनले ती शिविरहरू धार्मिक अतिवाद र आतङ्कवादलाई रोक्नका लागि स्थापित व्यावसायिक तालिम केन्द्रहरू भएको बताएको छ। यद्यपि शिविरमा बाँचेकाहरूले त्यहाँ उइघुरहरूलाई यातना, यौन उत्पीडन र जबरजस्ती श्रमको सिकार भएको बताएका छन्।